ဝၼ်းတီႈ 24/04/2014 ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (SSA) 50 ပီတဵမ် (ပီၵွၼ်းၶမ်း)ႄလႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (SSPP/SSA) တေၸတ်းပၢင်ပွႆး ၶုၵ်းထူပ်းယွင်ႈယေႃးၵုၼ်းမုၼ် တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 23-25/04/2014 တီႈငဝ်ႈငုၼ်းဝၢၼ်ႈႁႆး။ မီးၶၢဝ်ႇဝႃႈ   ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်း ၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ၊ ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း 2 ဢၼ် ငဝ်ႈငုၼ်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး (ႁိုဝ်) ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ်၊ တီႇမူဝ်ႇၶရႅတ်ႉတိၵ်ႉပႃႇတီႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး (ႁိုဝ်) ပႃႇတီႇသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ၊ ၸုမ်း NGO  ဢိၵ်ႇၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း CBO ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ  တေၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈတင်းၼမ်- ၼႆယဝ်ႉ။

တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ၵေႃႇတင်ႈမႃးမိူဝ်ႈ 24/04/1964 ၊ တင်းမူတ်းမီးတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ 4 ၸုမ်းႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ် ၵေႃႇတင်ႈ။ ၵဝ်ႉငဝ်ႈဢၼ်ဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႇတင်ႈမီး 2 ၸုမ်း- 1.တပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (SNUF) ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းဢွၼ်ႁူဝ်။ 2.တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ (SSIA) လုင်းၶုၼ်မႁႃႇဢွၼ်ႁူဝ်။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ ၵျိမ်ႇမီႇယၢင်းဢွၼ်ႁူဝ်။ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးႁူမ်ႈပွင်း (SUA) ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉၶဝ်ႈပႃးထႅင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸုမ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉတင်း SUA ႁူမ်ႈႁွမ်းဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်းၵေႃႈ ၶိုၼ်းၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇ။ ၵိုတ်းလိူဝ်ဝႆႉ SNUF တင်း SSIA ။

တပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးၽွင်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃးမီး 3 ၸုမ်း- 1.တပ်ႉသိုၵ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ၸဝ်ႈၼွႆႉ ဢွၼ်ႁူဝ်။ 2.တပ်ႉသိုၵ်းႁၢၼ်ၸိုင်ႈတႆး (SNA) မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵုၼ်ႇတရႃႉ (ႁွင်ႉ ၸဝ်ႈငႃးၶမ်း) ဢွၼ်ႁူဝ်။ 3.တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၸဝ်ႈပူဝ်ႇတေႇဝိင်ႇဢွၼ်ႁူဝ်- ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ (ယွင်ႁူၺ်ႈ) တႅမ်ႈဝႆႉၼႂ်းပိုၼ်းတူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈ (The Shan of Burma) ဝႃႈ- ဢၼ် 3 ၸုမ်း ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃး ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶဝ်ႁၼ်ဝႃႈ တႃႇမိူင်းတႆးတေလႆႈၶိုၼ်းၼႆႉ မၼ်းၼႄႉၼွၼ်းယဝ်ႉ၊ ၵွပ်ႈၼၼ် ဢမ်ႇတၢပ်ႈၶဝ်ႈပႃး။ ၼႂ်းပပ်ႉတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ ဢၼ်သၢမ်မူႇသၢမ်ၸုမ်းဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃးၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈဢမ်ႇထုၵ်ႇၸႂ် ၸဝ်ႈမႄႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း ၵေႃႉဢၼ် မႃးၵမ်းလိုၼ်းသေ မႃးဢွၼ်ႁူဝ်တပ်ႉသိုၵ်းလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ်။ ဝၢႆးမၼၼ်ႉ ပိုၼ်းတူဝ်ၸဝ်ႈမႄႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းၼႆႉ လႆႈတႅမ်ႈသႂ်ႇဝႆႉၼႂ်းပပ်ႉၸွင်ႈၶၢဝ် (White Umbrella) ဢၼ်ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ ပိုၼ်ၽႄႈၼႂ်းပီ 1999 ။

မိူဝ်ႈတႄႇၵေႃႇတင်ႈ SSA ၼၼ်ႉ လိူဝ်သေၸဝ်ႈမႄႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸိူဝ်းၸိုဝ်ႈယႂ်ႇမီး ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း (ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် SNUF) ၊ ၸဝ်ႈသႅင်သိုၵ်း (SNUF) ။ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ (ယွင်ႁူၺ်ႈ) SSIA လႄႈ ၵျိမ်ႇမီႇယၢင်း ႁွင်ႉ ၸဝ်ႈလႅတ်ႇ (ၼွင်ႉၸဝ်ႈၾႃႉၵူဝ်းၵၢင်ႉ၊ ယၢမ်ႈပဵၼ်ပႃးၽွင်းတႅၼ်းသၽႃး မိူၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈမႄႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်လၢႆၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၵိုတ်း ၸွမ်သိုၵ်းသိူဝ်ထႅၼ်ႈ ၽူႈၼမ်းၼႃႈၶွင် SSPP/SSA ယၢမ်းလဵဝ်ၵူၺ်း။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ လပ်းတႃလိုမ်းမိူင်း သဵင်ႈၵမ်သုတ်းမုၼ်ယဝ်ႉ။

တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (SSA) ၼႆႉ ဝၢႆးမႃး လႆႈတႅၵ်ႇယၢႆႈၵႂႃႇပဵၼ် 2 ၾၢႆႇ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈႁိူင်ႈၵိူင်းၵႂႃႇ တၢင်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ၊ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈသၢၼ်ၶတ်း ၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းဢွၼ်ႁူဝ်။ ၾၢႆႇႁိူင်ႈၵိူင်းၵႂႃႇၾၢႆႇၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ သိုပ်ႇမႃးပဵၼ် SSPP/SSA ဢၼ်ၸွမ်သိုၵ်းပၢင်ႇၾႃႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ယၢမ်းလဵဝ်။ ၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းမႃးတင်ႈပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ်း ၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸိုင်ႈတႆး (SURA) သေ သိုပ်ႇမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ဢၼ်ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းဢွၼ်ႁူဝ် ယၢမ်းလဵဝ်။

ယၢမ်းလဵဝ် တင်းသွင်ၾၢႆႇၼႆႉ ဢဝ်လွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ ဢၼ်ပဵၼ်မႃးၼႂ်းပိုၼ်းၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝူဝ်းယဵပ်ႇႁၢႆ ၵႂၢႆးယဵပ်ႇၼႅၼ်ႈ သေ ႁႃတၢင်းႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်ၶိုၼ်းယူႇ။

ထိုင်မႃးမိူဝ်ႈ 18/08/2011 ဢိင်ၼိူဝ်ၸွမ်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယိုၼ်ႈမိုဝ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်သေ ၽွင်းႁၢင်ပီ 2011 လႄႈ ႁူဝ်ပီ 2012 ၸိူဝ်းၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA တင်း SSPP/SSA လႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်း တူၵ်းလူင်းၵိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်တင်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈ လဵဝ် ယူႇယူႇယင်းတိုၵ်ႉယိုဝ်းၵၼ်ယူႇပဵၼ်မိူဝ်ႈပဵၼ်ပွၵ်ႈ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်တိုၵ်ႉၶိုင်ပွင် ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵိုတ်းယိုဝ်း ပတ်းပိုၼ်ႉတင်းၸိုင်ႈမိူင်းယူႇၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈၵိုတ်းယိုဝ်းၼႂ်းၸေႈၵူၺ်းပႆႇပေႃး ႁႂ်ႈလႆႈၵိုတ်းယိုဝ်း ၵၼ်တႄႉတႄႉ- ဝႃႈၼႆ။