ပီႈၼွင်ႉတႆးလမ် (ဢၼ်ယူႇသဝ်း ၼႂ်းမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း ယၢမ်းလဵဝ်) မီးတၢင်းယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ လူႉသဵင်ႈသုတ်းမုၼ် လၢႆႈၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ ၶႂၼ် (ဝိၺၢၼ်ႇၶႂၼ်ငဝ်း) လႆႈၵႂႃႇ ၸႂ်ႉႁိူဝ်း ၶၢမ်ႈတႃႈၼမ်ႉ ၸင်ႇၵွႆႈႁွတ်ႈထိုင် တီႈမိူင်းၽီ တီႈလီ တီႈမူၼ်ႈသိူဝ်း။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈဢႅၵ်ႉၵသေၼ လႅင်းတႆး၊ ၵူၼ်းမိူင်းၵဵင်းတုင် ဢၼ်ယဝ်ႉၸၼ်ႉၸွမ် (MA) မႁိၻူလ်း မိူင်းထႆး၊ မိူဝ်ႈလဵဝ် တိုၵ်ႉႁဵၼ်းယူႇတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်လၼ်ႊတၼ်ႊ ႁူင်းႁဵၼ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်း လွင်ႈဝၼ်းဢွၵ်ႇလႄႈ ဢႃႇၾရိၵ (School of Oriental and African Studies-SOAS) လႆႈတၢင်ႇလၢတ်ႈၼႄတီႈၼႂ်း ပၢင်ၵုမ်လူင် ASEASUK 2014 Conference ဢၼ်ၸတ်းတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ပရႆႇတၼ်ႇ (Brighton) မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13/09/2014 ။ မၼ်းၸဝ်ႈ တၢင်ႇလၢတ်ႈပႃးတၢင်ႇလွင်ႈတၢင်ႇပိူင်ယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်လီသူၼ်ၸႂ် ပဵၼ်လွင်ႈယုမ်ႇယမ် ပီႈၼွင်ႉတႆးလမ်ဝႃႈ တၢႆယဝ်ႉၵႂႃႇတီႈလႂ်။

လွင်ႈၼႆႉ ဢၢင်ႈဢိင်တီႈ သုမိတ်ႉ ပိတိၽတ်း (ၵူၼ်းထႆး၊ ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉမိူဝ်ႈပီ 1980)။ လၢတ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ တၢႆၵႂႃႇယဝ်ႉ ၶႂၼ်ႁဝ်း ၵႂႃႇၽႅဝ်တီႈတၢတ်ႇၽီၾႆး တီႈမိူင်းၾႃႉ။ ပေႃးၽႅဝ်တီႈတၢတ်ႇၽီၾႆးယဝ်ႉ တေမီးၶုၼ်ၽီဢဝ်ႁိူဝ်းမႃးႁပ်ႉ၊ တေလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်မီးဝႆႉ (ငိုၼ်းၶမ်း) ၵႃႈႁိူဝ်း၊ ပေႃးမီးၵႃႈႁိူဝ်းၸင်ႇ ၶုၼ်ၽီၼၼ်ႉၸင်ႇႁပ်ႉၵႂႃႇ။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ႁပ်ႉၵႂႃႇတီႈမႄႈၼမ်ႉတႃႈၵၢႆး၊ လုၵ်ႉတီႈမႄႈၼမ်ႉတႃႈၵၢႆး သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈထိုင်မႄႈၼမ်ႉၵဵင်း၊ သိုပ်ႇၼၼ်ႉ သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ ၵႂႃႇၽႅဝ်တီႈမိူင်းလိူၼ်ၽၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်တီႈၶုၼ်ၽီၶဝ်ယူႇ (ၵႂၢမ်းတႆးလမ် ႁွင်ႉၶုၼ်ၽီဝႃႈ ထႅၼ်)- ၼႆယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ သမ်ႉငၢႆးၵၼ်တင်း ဢပုမ်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵရိၵ်ႉ (Greek) မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ။ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵရိၵ်ႇၶဝ်ၼႆႉ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ပေႃးၶဝ်တၢႆယဝ်ႉ မီးၶုၼ်ၽီမႃးႁပ်ႉၶႂၼ်ၶဝ်၊ ၶုၼ်ၽီၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉဝႃႈၶျႄရွၼ်ႊ (Charon) တီႈၼႆႈၵေႃႈ တေလႆႈမီးငိုၼ်း၊ ပေႃးဢမ်ႇမႅင်ႇငိုၼ်းဢမ်ႇလႆႈၵႂႃႇ။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၶုၼ်ၽီႁပ်ႉၵႂႃႇထိုင် တီႈမႄႈၼမ်ႉမွင် (Acheron) ၊  သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ ထိုင်တီႈမႄႈၼမ်ႉတုၵ်ႉၸႂ် (Cocytus) ၊ သိုပ်ႇၼၼ်ႉ ၵႂႃႇၽႅဝ်ထႅင်ႈ တီႈမိူင်းႁေႊတိတ်ႊသ် (Hades) မိူင်းၽီ (ႁေႊတိတ်ႊသ် ၸိုဝ်ႈၶွင်ၶုၼ်ၽီလူင်) - ၼႆယဝ်ႉ။